Great Wall, Vạn Lý Trường Thành, Muraille de Chine 04-2017
bức tường thành nổi tiếng của Trung Quốc liên tục được xây dựng bằng đất và đá từ thế kỷ 5 TCN cho tới thế kỷ 16, để bảo vệ Đế quốc Trung Quốc khỏi những cuộc tấn công của người Hung Nô, Mông Cổ, người Turk, và những bộ tộc du mục khác đến từ những vùng hiện thuộc Mông Cổ và Mãn Châu
đoạn này thoai thoải rộng rãi dễ đi
giữa đường nghỉ chân
trên đường leo dốc cũng có hoa Xuân
một số lá non nhìn màu tươi mát
cây được tỉa cành rất khéo léo, đúng là TQuốc có nhiều nhân công
đến đây chụp hình an toàn hơn, ngắm cảnh rồi sẽ leo tiếp, khu này khá rộng
đã đến đồn trú rồi, gặp các em
với cô bạn LiLy người Phi luật tân, nghỉ chân rồi sẽ leo tiếp
khúc quanh co
trên cao nhìn xuống quá đẹp
trên đường về tụ họp ở điểm hẹn
Chú Lành leo xa nhất chắc sẽ có nhiều hình ngoạn mục
đã quay nhiều cảnh đẹp
nghỉ chân chờ mọi người đến
lại tìm được bóng mát
Congratulations LiLy, how many stairs can you climb ? and you got your medal, show us.
Cô Wanda tour guide đang đợi mọi người
Vạn Lý Trường Thành
Vạn Lý Trường Thành | |
---|---|
Di sản thế giới UNESCO | |
Quốc gia | Trung Quốc |
Kiểu | Văn hóa |
Hạng mục | i, ii, iii, iv, vi |
Tham khảo | 438 |
Vùng UNESCO | Châu Á-Thái Bình Dương |
Mục lục
[ẩn]Tên gọi[sửa | sửa mã nguồn]
Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]
- 208 TCN (nhà Tần)
- thế kỷ thứ 1 TCN (nhà Hán)
- thế kỷ thứ 7 (nhà Tùy)
- 1138 - 1198 (Thời Nam Tống)
- 1368 - 1640 (từ vua Hồng Vũ đến vua Vạn Lịch của nhà Minh)
Tình trạng[sửa | sửa mã nguồn]
Một số cửa quan-cửa ải nổi tiếng dọc Vạn Lý Trường Thành[sửa | sửa mã nguồn]
- Sơn Hải quan: cửa ải đầu tiên của Trường Thành, nằm ở nơi giáp ranh giữa hai tỉnh Hà Bắc và Liêu Ninh, khởi điểm của Trường Thành, phía nam của dãy núi Yên Sơn, phía bắc của Biển Bột Hải, do tướng Từ Đạt nhà Minh xây dựng. Tên Sơn Hải quan cũng là do đứng ở nơi đây có thể ngắm được, quan sát được toàn cảnh núi non và biển cả hùng vỹ, với non xanh nước biếc, đồi núi và biển cả soi bóng. Cửa ải này có 4 cửa, cửa phía Đông có một bức hoành phi với dòng chữ "Thiên hạ đệ nhất quan" dài 5,9 m, rộng 1,6 m. Chiều cao của chữ là 1,45 m, rộng 1,09 m do Tiêu Hiển, tiến sĩ, nhà thư pháp nổi tiếng của Nhà Minh viết.
- Gia Dục quan: còn gọi là Hoà Bình Quan, là cửa quan nằm ở khởi điểm phía tây của Trường Thành, trên địa bàn thành phố Gia Dục Quan, tỉnh Cam Túc, xây dựng vào năm thứ 5 Hồng Vũ 1372.
- Nương Tử quan: còn gọi là Vi Trạch Quan, thuộc địa bàn huyện Bình Định, tỉnh Sơn Tây (Trung Quốc). Địa thế hiểm trở, núi non trùng điệp, dễ phòng khó công nên được mệnh danh là "Tam tấn môn hộ". Hồi đầu nhà Đường, công chúa Bình Dương, con gái thứ ba của Lý Uyên từng dẫn vài vạn tướng sĩ canh giữ tại đây. Công chúa Bình Dương võ nghệ cao cường, đạo quân của công chúa được gọi là "nương tử quân". Bởi vậy mọi người đổi tên cửa ải này thành Nương Tử Quan. Đến nay trên cánh cửa đông môn thành trì Nương Tử Quan còn có 5 chữ "Trực thuộc Nương tử Quan".
- Ngọc Môn quan: ở Tiểu Phương Bàn Thành phía tây Huyện Đôn Hoàng, tỉnh Cam Túc. Tên Ngọc Môn Quan là do tất cả đá ngọc sản xuất ở Hoà Điền, Tân Cương thời cổ đều phải đi qua cửa ải này.
- Biển Đầu quan: cửa ải thuộc huyện Biển Đầu, tỉnh Sơn Tây, một vùng đất không bằng phẳng, phía đông cao, phía tây thấp, nên mọi người mới gọi là Biển Đầu Quan.
- Nhạn Môn quan: nằm trên một thung lũng ở huyện Đại, tỉnh Sơn Tây, có khí thế hoành tráng, hai bên là vách núi dựng đứng, chỉ những con nhạn, con én mới bay qua được mà chỉ bay dọc theo thung lũng qua phía trước cửa ải, bởi vậy mọi người mới gọi là Nhạn Môn Quan.
- Cư Dung quan: ở núi Tử Kinh, huyện Dị, tỉnh Hà Bắc.
Sự Công Nhận[sửa | sửa mã nguồn]
Từ ngoài Trái Đất[sửa | sửa mã nguồn]
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- VLTT, 9/2004-Albert Hazan
- VLTT, Bắc Kinh. Hè 2004:
Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Arnold, H.J.P, "The Great Wall: Is It or Isn't It?" Astronomy Now, 1995.
- Hessler, Peter. "Walking the Wall". The New Yorker, ngày 21 tháng 5 năm 2007, pp. 56–65.
- Lovell, Julia. The Great Wall: China against the World. 1000 BC - 2000 AD. London: Atlantic Books; Sydney, Australia: Picador, 2006. ISBN 978-0-330-42241-3; ISBN 0-330-42241-3.
- Man, John. (2008). The Great Wall. London: Bantam Press. 335 pages. ISBN 9780593055748.
- Michaud, Roland (photographer); Sabrina Michaud (photographer), & Michel Jan, The Great Wall of China. Abbeville Press, 2001. ISBN 0-7892-0736-2
- Waldron, Arthur, The Great Wall of China: From History to Myth. Cambridge: Cambridge University Press, 1990.
- Yamashita, Michael; Lindesay, William (2007). The Great Wall — From Beginning to End. New York: Sterling. 160 pages. ISBN 978-1-4027-3160-0.
Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]
Great Wall of China
Great Wall of China | |
---|---|
萬里長城 | |
The Great Wall of China at Jinshanling
| |
Map of all the wall constructions
| |
General information | |
Type | Fortification |
Country | China |
Coordinates | 40.68°N 117.23°ECoordinates: 40.68°N 117.23°E |
Technical details | |
Size | 21,196 km (13,171 mi)[1] |
Official name | The Great Wall |
Type | Cultural |
Criteria | i, ii, iii, iv, vi |
Designated | 1987 (11th session) |
Reference no. | 438 |
State Party | China |
Region | Asia-Pacific |
Great Wall of China | |||
Simplified Chinese | 长城 | ||
---|---|---|---|
Traditional Chinese | 長城 | ||
Literal meaning | "The Long Wall" | ||
| |||
Alternative Chinese name | |||
Simplified Chinese | 万里长城 | ||
Traditional Chinese | 萬里長城 | ||
Literal meaning | "The 10,000-Mile Long Wall" | ||
|
Contents
[hide]Names
History
Early walls
Ming era
Foreign accounts of the Wall
Course
Characteristics
Condition
Visibility from space
From the Moon
From low Earth orbit
Gallery
See also
- Defense of the Great Wall
- Gates of Alexander
- Great Wall Marathon
- Great Wall of China hoax
- Great Wall of Qi
- Huangya Pass
- Jiankou
- List of World Heritage Sites in China
Vạn Lý Trường Thành được xem như công trình vĩ đại nhất Trung Quốc mà bất cứ khách đi tour Bắc Kinh hay chùm Tour Trung Quốc cũng nên đến tham quan một lần. Thật vậy, Vạn Lý Trường Thành là một trong những kỳ quan nhân tạo lâu đời nhất và hùng vĩ nhất còn tồn tại đến ngày nay, biểu tượng của nền văn minh Trung Quốc cổ đại. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về Vạn Lý Trường Thành để có những kinh nghiệm tốt nhất trước khi tự mình khám phá kỳ quan có một không hai này nhé!Vạn Lý Trường Thành ở đâu?
Vạn Lý Trường ThànhNhiều người đã nghĩ Vạn Lý Trường Thành là công trình ở Bắc Kinh nhưng Vạn Lý Trường Thành (tiếng Trung: 万里长城 (Thành dài vạn lý), tiếng Anh: Great Wall of China) thật ra là tên gọi chung của tập hợp nhiều thành lũy bằng đất đá được xây dựng từ khoảng 2500 năm trước trong thời Tây Chu, kéo dài ngàn vạn cây số từ phía Đông sang Tây, có chức năng như một tuyến phòng thủ quân sự bảo vệ Trung Hoa khỏi những cuộc xâm lược của các bộ tộc du mục phương Bắc như Mông Cổ, Mãn Châu. Bởi vai trò quan trọng này mà nó được kéo dài liên tục trong suốt 2000 năm sau đó, cho đến cuối triều đại nhà Minh, mở rộng ra 15 tỉnh thành của Trung Quốc, mang hình dạng uốn lượn của Rồng.
Bản đồ những nơi Vạn Lý Trường Thành đi qua còn giữ được đến ngàyQua hàng ngàn năm, qua các triều đại, nhiều phần của Vạn Lý Trường Thành đã bị tàn phá nghiêm trọng do cả tác động của chiến tranh, con người và thiên nhiên. Vạn Lý Trường Thành mà khách đi tour Bắc Kinh giá rẻ được khám phá ngày nay chủ yếu được xây dựng dưới thời nhà Minh, từ 1368 – 1647, bắt đầu từ Hổ Sơn (Liêu Ninh) và kết thúc ở Gia Dục Quan (Cam Túc). Theo các nghiên cứu khảo cổ, Vạn Lý Trường Thành dài khoảng 8.850km nhưng theo số liệu năm 2012, chiều dài của Vạn Lý Trường Thành lên đến 21.196km.
Vạn Lý Trường Thành - Kim Sơn LĩnhNgày nay, những phần nổi tiếng nhất của bức tường thành vạn dặm này là Bát Đạt Lĩnh (Badaling), Mộ Điền Dục (Mutianyu), Kim Sơn Lĩnh (Jinshanling), Tư Mã Đài (Simatai), Cửa ải Gia Dục Quan, Cư Dung Quan, Sơn Hải Quan.
Trong đó, Mộ Điền Dục là phần tường thành được gợi ý cho du khách tour Bắc Kinh giá rẻ đến nhiều nhất còn Kim Sơn Lĩnh và Tư Mã Đài lại thích hợp hơn cho hoạt động đi bộ đường dài.
Nhìn từ xa, Vạn Lý Trường Thành như một con rồng trắng nằm trên triền núiVạn Lý Trường Thành như một bản trường ca gắn liền với ý chí bền bỉ, lịch sử bi tráng hào hùng của nhân dân Trung Hoa. Bởi vậy, với những người đam mê nghiên cứu lịch sử, theo tour Bắc Kinh từ Hà Nội, bạn sẽ được thỏa mãn với những kiến thức tự mình thu được hoặc qua những câu chuyện được giới thiệu bới hướng dẫn viên. Và kể cả bạn không quá am hiểu hay quan tâm đến lịch sử thì phong cảnh ở Vạn Lý Trường Thành cũng đủ xinh đẹp nên thơ khiến bạn “đi một lần nhớ mãi”.
Bí mật về Vạn Lý Trường Thành là gì?
1. Vạn Lý Trường Thành không thể nhìn thấy được từ vũ trụ bằng mắt thường. Trước đây khi con người chưa thám hiểm không gian, nhiều người đã lầm tưởng Van Lý Trường Thành – với những đường nét to lớn trên bề mặt địa cầu – có thể nhìn thấy rõ từ Mặt Trăng. Tuy nhiên sự thật là bức tường thành này không thể nhìn thấy từ không gian bằng mắt thường hay máy ảnh, giống như so sánh nhìn một sợi tóc từ cách đó 3km vậy.
2. Du khách sẽ bị phạt khoảng 5000 tệ (17 triệu đồng) nếu bị bắt quả tang lấy gạch từ di tích Vạn Lý Trường Thành. Du khách đi tour Bắc Kinh nhớ là chỉ nên chụp ảnh lưu niệm ở đây chứ đừng mang gạch, các phần khác của tường thành mang về hay viết vẽ lên tường thành nhé. Nếu không bạn sẽ vô tình vướng vào những rắc rối không đáng có đấy.
3. Vạn Lý Trường Thành không phải một bức tường thành dài liên tục mà còn có các bức tường bên sườn, tường vòng tròn và tường song song. Cũng có phần không có tường mà được thay thế bằng “thành lũy tự nhiên” tạo nên từ núi cao và sông ngòi. Vào thời Tần (221 – 206 trước Công Nguyên), bột gạo nếp được sử dụng như chất kết dính cho các viên gạch tạo nên tường thành.
4. Truyền thuyết nổi bật nhất về Vạn Lý Trường Thành là chuyện “Mạnh Khương Nữ khóc Trường Thành” kể về nàng Mạnh Khương Nữ có chồng là một thư sinh, ngay đêm tân hôn bị triều đình bắt đi xây dựng Vạn Lý Trường Thành. Khi đông đến, nàng đan áo cho chồng và đi khắp chiều dài Trường Thành hỏi thăm và nhận được tin dữ chồng mình đã chết vùi thây dưới Trường Thành. Nàng khóc 3 ngày 3 đêm, nước mắt hòa lẫn máu. Nước mắt Mạnh Khương Nữ vang xa 800 dặm Trường Thành, làm đổ sập một khúc tường thành, lộ ra xác chết chồng mình. Nàng an tang cho chồng xong liền nhảy xuống biển tự vẫn. Câu chuyện này trở 1 trong 4 truyền thuyết dân gian nổi tiếng nhất văn hóa Trung Hoa, bên cạnh Ngưu Lang Chức Nữ, Bạch Xà truyện và Lương Sơn Bá Chúc Anh Đài.
Tượng Mạnh Khương Nữ ở Sơn Hải Quan - Vạn Lý Trường ThànhNgày này, du khách đi tour Trung Quốc giá rẻ đến Vạn Lý Trường Thành có thể đến thăm miếu thờ Mạnh Khương Tử ở phần tường thành quận Sơn Hải Quan, Hà Bắc.
5. Trong Cách Mạng Văn Hóa (1966 – 1976) nhiều viên gạch của Vạn Lý Trường Thành đã được dung vào việc xây nhà, trang trại, hồ chứa. Đây cũng là một trong những lý do Vạn Lý Trường Thành bị tàn phá do nhân tạo. Không chỉ vậy, các phần Vạn Lý Trường Thành ở Cam Túc và Ninh Hạ có khả năng biến mất sau 20 năm, do sa mạc hóa và cách sử dụng đất của con người.
6. Phần nổi tiếng nhất của Vạn Lý Trường Thành – Bát Đạt Lĩnh được hơn 300 nguyên thủ quốc gia và nhân vật VIP từ khắp nơi trên thế giới đến tham quan. Người đầu tiên trong số đó là chính khách Liên Xô Klim Voroshilov, 1957. Tổng thống Barack Obama, Nữ hoàng Elizabeth II, Tom Cruise hay Jennifer Lawrence cũng là những nhân vật nổi tiếng đã đến nơi này.
"Người sói" Hugh Jackman cũng đã từng ghé thăm Vạn Lý Trường Thành7. Lực lượng lao động chính tạo nên Vạn Lý Trường Thành gồm có các binh sĩ, nông dân và tù binh, tù nhân phạm tội. Ước tính số lượng lên tới 800.000 người. Hàng ngàn người đã chết trong quá trình xây dựng bức Trường Thành này, trong đó một số được chôn cất ngay dưới móng tường thành, nhiều đến mức Vạn Lý Trường Thành còn được mệnh danh là “Nghĩa trang dài nhất thế giới”. Tuy vậy những câu chuyện kinh dị truyền miệng như gạch vữa xây nên Vạn Lý Trường Thành được trộn từ xương người là hoàn toàn không có thật. Vữa xây Trường Thành gồm nhiều loại vật liệu khác nhau qua các thời kỳ, từ bột gạo, đất sét, đá đến gạch vun, gỗ, đá vôi…
Tham gia tour Bắc Kinh đến Vạn Lý Trường Thành, bạn sẽ còn được hướng dẫn viên kể thêm thật nhiều điều thú vị xung quanh bức tường thành dài nhất thế giới này nữa đấy!
Tham quan những gì ở Vạn Lý Trường Thành?
Trường thành Bát Đạt Lĩnh
Trường Thành Bát Đạt Lĩnh - Vạn Lý Trường ThànhBát Đạt Lĩnh là đoạn Trường Thành được trùng tu tốt nhất, được phần lớn du khách đi tour Bắc Kinh ghé thăm, cách trung tâm Bắc Kinh 80km về phía Tây Bắc, thuộc địa phận huyện Diên Khánh, Bắc Kinh. Đoạn Trường Thành chạy qua địa điểm này được xây dựng năm 1505 thời nhà Minh. Khúc Trường Thành tại Bát Đạt Lĩnh này là phần tham quan đầu tiên được mở cửa, vào năm 1957. Nhìn từ xa, Bát Đạt Lĩnh cong cong, dốc thoai thoải, như lưng rồng trắng uốn lượn trên triền núi xanh tươi bát ngát, làm choáng ngợp biết bao du khách đi du lịch Bắc Kinh.
Cửa Ải Gia Dục Quan
Vạn Lý Trường Thành Gia Dục Quan nằm im lìm giữa sa mạc Gobi, không đông đúc, náo nhiệt như ở Bắc Kinh, thích hợp hơn với những hoạt động đi bộ đường dài
Cửa Ải Gia Dục Quan, hay còn gọi là Pháo Đài Gia Dục Quan, là cửa ải đầu tiên ở phía Tây Vạn Lý Trường Thành, tỉnh Cam Túc, Trung Quốc. Đây là một trong những cửa ải chính của Vạn Lý Trường Thành, cùng với Cư Dung Quan và Sơn Hải Quan. Nơi đây được mệnh danh là “cửa ải lớn nhất thiên hạ”, xây dựng từ năm 1372, thời nhà Minh. Cửa ải này còn là một điểm quan trọng trên Con đường tơ lụa cổ đại.
Gia Dục Quan giữa nắng sa mạcTruyền thuyết kể rằng khi Gia Dục Quan mới ở trên bản vẽ thiết kế, quan phụ trách đã yêu cầu người thiết kế ước lượng số viên gạch cần đến. Người này đã lên kế hoạch tỉ mỉ, cần 99.999 + 1 viên gạch để xây thành lũy. Khi pháo đài hoàn thành thì chính xác thừa đúng 1 viên. Viên gạch đó đến nay vẫn được đặt trang trọng trên cổng thành Gia Dục Quan.
Cửa Ải Sơn Hải Quan
Cửa Ải Sơn Hải Quan - Vạn Lý Trường Thành
Miếu Hải Thần - Sơn Hải QuanSơn Hải Quan hay Du Quan, là một trong 3 ải chính của Vạn Lý Trường Thành. Nơi bức tường thành này giáp với biển Bột Hải được gọi là “Lão Long Đầu”. Cửa ải này mang danh “Cửa ải đầu tiên dưới Thiên đường”. Khách du lịch Trung Quốc đến Sơn Hải Quan luôn tìm đến 3 địa điểm hấp dẫn này:
Bảo Tàng Vạn Lý Trường Thành nằm trong pháo đài, trưng bày một số hình ảnh, di vật, quần áo và những câu chuyện xung quanh công trình này.
Bảo tàng Vạn Lý Trường ThànhLão Long Đầu (Đầu ông rồng già) là phần pháo đài của Trường Thành giáp với biển Bột Hải. Cái tên này bắt nguồn từ hình tượng Vạn Lý Trường Thành uốn lượn như một con rồng mà phần tiếp giáp với bờ biển Bột Hải lại như cái đầu rồng đang cúi xuống uống nước.
Lão Long Đầu - Sơn Hải QuanMiếu thờ Mạnh Khương Nữ. Đây chính là đền thờ nàng Mạnh Khương trong truyền thuyết đã được đề cập ở phần Bí mật về Vạn Lý Trường Thành.
Tượng Mạnh Khương Nữ - Một trong những biểu tượng ở Sơn Hải QuanKhông chỉ có 3 địa điểm này, đi theo tour Trung Quốc giá rẻ bạn sẽ còn được tham quan nhiều khung cảnh thật đẹp, với ý nghĩa lịch sử gắn liền với Trung Hoa ở Trường Thành này nữa đấy.
Di chuyển đến Vạn Lý Trường Thành như nào?
Đến với tour Bắc Kinh từ Hà Nội du khách đến Bắc Kinh có thể bay thẳng từ sân bay quốc tế Nội Bài. Có rất nhiều hãng hàng không bay thẳng tới Bắc Kinh như Viet Nam Airlines, Vietjet, China Southern Airlines, China Airlines...cách di chuyển này phù hợp với người già, trẻ nhỏ, chỉ cần mất một khoảng thời gian ngắn bạn đã đặt chân được đến thành phố Bắc Kinh xinh đẹp này rồi.
Nếu đi theo tour Bắc Kinh đến Vạn Lý Trường Thành, bạn sẽ được hướng dẫn viên đưa đón tận nơi không phải lo đến chuyện xe cộ nhưng nếu bạn đi tự túc thì Trường Thành cách trung tâm thành phố khoảng 200km, vì vậy bạn hãy chọn tàu điện hoặc xe bus làm phương tiện di chuyển đến địa điểm du lịch này nhé.
Sơ đồ thời gian di chuyển từ Trung Tâm Bắc Kinh và đi giữa các phần Vạn Lý Trường Thành gần Bắc Kinh
Cần lưu ý gì khi đến Vạn Lý Trường Thành?
Để khám phá hết công trình này, khách đi tour Bắc Kinh cần có thể lực tốt, bạn sẽ phải đi bộ khá nhiều vì vậy không nên đi giày cao gót hay sandal. Hãy chọn giày thể thao hoặc giày leo núi để tiện cho hành trình khám phá Vạn Lý Trường Thành nhé.
Không chỉ có những đoạn dốc, Vạn Lý Trường Thành còn có vô số những bậc thanh cao ngút, đòi hỏi bạn phải có thể lực thật tốtĐến thăm Vạn Lý Trường Thành vào buổi sáng bạn nên sẵn sàng hành trang áo khoác, kem chống nắng, ô, nón bởi buổi sáng ở đây rất nắng, nếu đến thăm vào buổi chiều tối nên mang theo áo khoác mỏng để tránh bị cảm lạnh. Mùa đông thì nên mặc áo rét thật ấm nhé. Một lưu ý nữa là hành trình chinh phục Vạn Lý Trường Thành khá dài nên bạn hãy mang theo nước hoặc đồ ăn nhẹ để ăn dọc đường.
►Nên đi Vạn Lý Trường Thành vào mùa nào?
Dù là Đông, Xuân hay Thu Hạ, đến thăm Vạn Lý Trường Thành vào bất cứ thời điểm nào trong năm, khách du lịch Bắc Kinh cũng có thể chiêm ngưỡng trọn vẹn cảnh sắc nơi đây. Mùa xuân trăm hoa đua nở, Vạn Lý Trường Thành mềm mại, dịu dàng như con rồng trắng nằm giữa muôn hoa. Sang hạ nắng vàng soi nhè nhẹ, thu đến lá thay màu đỏ rực, biến khung cảnh bình yên trở nên lãng mạn hơn bao giờ hết. Sang đông, Vạn Lý Trường Thành hơi chút u tịch, mang trên mình cái lạnh phương Bắc nhưng đứng giữa đất trời nơi đây, được ngắm nhìn tuyết rơi phủ trắng xóa cả dãy thành dài, cảm giác này thật đáng để đánh đổi so với cái lạnh phải không?
Vạn Lý Trường Thành khoác màu áo lãng mạn khi thu về
Gia Dục Quan tĩnh mịch trong tuyết trắng
Vạn Lý Trường Thành tuyết phủ trắng khi đông vềNgọc Thúy
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire