Cuốn sách Quốc-Ngữ đầu tiên của nước Việt Nam
Nhà thờ Mằng-Lăng nơi lưu giữ cuốn sách Quốc-Ngữ đầu tiên của nước Việt Nam của cha Alexandre de Rhodes
Nhà
thờ Mằng Lăng (xã An Thạch, huyện Tuy An, Phú Yên) nằm trong khuôn viên
rộng 5.000 m2 giữa vùng núi rừng. Nhà thờ được xây dựng từ năm 1892
nhưng phải 15 năm sau mới khánh thành.
Cách
đây hơn 100 năm, khu vực An Thạch mọc rất nhiều cây mằng lăng. Hiện dấu
vết khu rừng mằng lăng ấy không còn, nhưng ngôi nhà thờ vào thời điểm
ấy đã được đặt tên theo loại cây quý này.
Nhà thờ xây theo kiến
trúc Gothic với nhiều hoa văn trang trí. Hai bên nhà thờ có hai lầu
chuông, chính giữa là thập tự giá nay vẫn còn nguyên vẹn.
Toàn bộ nhà thờ sơn màu xanh xám trải qua hơn trăm năm tồn tại.
Ở
khuôn viên, từ năm 2008 có một hang đá được xây dựng làm nơi lưu trữ,
trưng bày những hình ảnh, dấu tích... về quá trình phát triển của nhà
thờ.
Đặc biệt, trong hang đá còn lưu trữ cuốn sách “Phép giảng
tám ngày” (tựa Latinh: “Catechismus”) của Linh mục Alexandre de Rhodes
được in tại Roma năm 1651. Đây là cuốn sách chữ quốc ngữ đầu tiên của
Việt Nam.
Linh
mục Alexandre de Rhodes là một nhà truyền giáo và nhà ngôn ngữ học
người Pháp. Trong quãng thời gian dài sống ở Việt Nam, ông đã góp phần
quan trọng vào việc hình thành chữ quốc ngữ.
Cuốn giáo lý này
được in song ngữ bằng tiếng Latin (bên trái) và chữ quốc ngữ sơ khai
(bên phải). Đây là một tác phẩm văn xuôi, phản ánh văn ngữ và ghi lại
cách phát âm của tiếng Việt vào thế kỷ 17.
Trong nhà thờ Mằng Lăng ở Phú Yên còn lưu trữ cuốn sách đầu tiên in bằng chữ quốc ngữ của Linh mục Alexandre de Rhodes.
Bìa và một trang của quyển giáo lý “Phép giảng tám ngày”.
Đến
nay, cuốn sách vẫn được bảo quản cẩn thận tại khu vực hang đá của nhà
thờ. Bao bọc quanh nhà thờ là những lối vào hình mái vòm, trông như
những búp măng.
Bên trong giáo đường rộng lớn, sự thay đổi sau
hơn trăm năm là trần gỗ nay không còn kiểu mái vòm đặc trưng của kiến
trúc Gothic. Nguyên nhân là trận bão năm 1924, khiến trần bị sập, khi
làm lại phải cho hạ mái xuống và được làm phẳng như hiện nay.
Quanh
giáo đường được sơn tông màu trắng chủ đạo với những họa tiết chạm trổ
tinh xảo trên những cánh cửa, mái vòm, trần nhà... của nhà thờ.
So
với các công trình nhà thờ nổi tiếng ở Việt Nam như nhà thờ Đức Bà (TP
HCM), Phú Nhai (Nam Định), Trà Cổ (Quảng Ninh), Con Gà (Đà Lạt)... thì
quy mô của nhà thờ Mằng Lăng nhỏ hơn và nội thất giản tiện hơn. Dù vậy,
nhà thờ trăm tuổi này thật sự là một địa chỉ khó bỏ qua với lữ khách khi
dừng chân ở tỉnh Phú Yên.
***
N. MY.VO chuyển