mardi 6 octobre 2020

Cuộc Chạy Đua Chống Bệnh 'Cúm Tàu'

(Cập nhật hoá các kết quả trong việc phòng chống bệnh Covid-19)

ĐẶNG PHÚ ÂN

Lời người viết:

Khối Huấn Luyện Hậu Đại Học Hội Y Sĩ Việt Nam tại Canada đã

được Chủ Bút Tập San Y Sĩ “đặt hàng” một bản tường trình tổng

hợp những nét chính trong việc tìm kiếm những dược phẩm và

vaccin phòng chống bệnh Covid-19 trên thế giới. Nhận thức được đây là

một công tác cần thiết để y giới chúng ta có thể theo dõi dễ dàng những

thành quả của các công trình nghiên cứu, Khối Huấn Luyện đã mạnh

dạn nhận lời, thực hiện công tác được giao phó trên.

Trong khuôn khổ tương đối hạn hẹp của TSYS, chúng tôi không thể

trình bày một cách thật sâu rộng vấn đề mà chỉ dám ghi lại ở đây những

thông tin chính từ các tài liệu truyền thông trong cộng đồng khoa học (y

khoa) gần đây nhất trên thể giới.

Chắc chắn còn nhiều thiếu sót, xin quý đồng nghiệp, các thức giả

đóng góp cho đầy đủ và hoàn chỉnh (theo thời gian). Xin chân thành

cảm tạ.

Đặng Phú Ân

*

Dàn bài

I.Mở đầu

II. Cập nhật một vài cơ chế sinh bệnh học trong bệnh Covid-19

III. Nhắc lại các giai đoạn cơ bản của việc tìm kiếm một vaccin có

giá trị khoa học.

IV. Cập nhật những dược phẩm trong việc phòng chống Covid-19.

V. Cập nhật cuộc thi đua trong việc nghiên cứu các vaccin trên toàn

cầu.

VI. Thay Lời Kết


I. Mở đầu.

Tháng 12 năm 2019, một loại virus mới nhất trong 7 loại coronavirus

được phát hiện tại Vũ Hán (Wuhan) Trung Quốc, đầu tiên mang tên 2019

n-co V, sau này được thay đổi và mang tên chính thức SARS-CoV.2, gây

ra căn bệnh truyền nhiễm mang tên Covid-19.

Những thời điểm ghi nhớ:

-31 tháng 12 năm 2019: Ngày đầu tiên bùng phát bệnh viêm phổi bất

thường tại Vũ Hán.

-11 tháng 3 năm 2020: Tổ chức Y tế Quốc tế (OMS – WHO) tuyên bố

bệnh Covid-19 trở thành - đại dịch.

-13 tháng 3 năm 2020: Chính phủ Quebec tuyên bố tình trạng khẩn

cấp về y tế trên toàn Quebec.

-3 tháng 4 năm 2020: Số bệnh nhân Covid đã vượt quá 1 triệu người

trên toàn thế giới.

-Thống kê mới nhất (29 tháng 8 năm 2020): bệnh nhân bị Covid 19:

Toàn cầu: 24.776. 988, tử vong : 837.779

Canada: 127.358, tử vong : 9.108

Hoa Kỳ: 6.131.213, tử vong : 186.700

Chúng tôi rất tâm đắc với danh từ “Cúm Tầu”, (Tổng thống Hoa Kỳ

gọi là “Chinese virus”) vì ít ra nó cũng nói lên nguồn gốc của căn bệnh

dịch này, và đặc biệt cho thế giới biết rằng Tầu vẫn muôn đời là quân

giặc xâm lăng, nó ở ngay phương Bắc của đất nước chúng ta.

Với số bệnh nhiễm ngày càng lan toả một cách nhanh chóng, số tử

vong đã gia tăng một cách rùng rợn như một cuộc thế chiến thứ ba.

Tất cả các thầy thuốc, các khoa học gia phối hợp với các chính phủ

tìm đủ mọi cách đề phòng chống trận chiến Covid-19 trên toàn cầu.

Dưới đây, chúng ta thử phác hoạ một cách rất tổng hợp những đường

nét chính của cuộc thi đua chống trả trận chiến đó.


II. Cập nhật các cơ chế sinh bệnh do SARS-CoV-2.

Năm cơ quan chịu tác hại nhiều nhất do SARS-CoV-2 gây ra bởi tình

trạng “đông máu nơi nội mạch một cách lan toả” (Coagulation Intravas-

culaire Disséminée, CID).

1. Phổi: cửa ngõ vào cơ thể của virus gâynhiễm trùng tại các tế bào

của phế nang, dẫn tới tình trạng tích tụ dịch và đàm. Do đó tác hại trên

việc trao đổi các dưỡng khí, thán khí tại tế bào, đưa tới Hội chứng suy hô

hấp trầm trọng cần máy giúp thở.

2. Hệ thống tim mạch: Tình trạng CID lan tràn trên các mạch máu

và tại các tế bào tim, dẫn tới thuyên tắc các tĩnh mạch (thrombose,

phlébite) tại chi dưới với tác dụng trên các ngón chân, và tại các récep-

teurs ACE 2 tạo viêm cơ tim (myocardite)

3. Hệ thống thần kinh: Do các cục máu thuyên tắc làm tai biến

mạch máu não (ACV), tác dụng lên thần kinh khứu giác (perte de l’odo-

rat, anosmie), chóng mặt, co giật..., Hội chứng Guillain-Barré trên các

thần kinh ngoại biên với tình trạng tê liệt.

4. Hệ thống tiêu hoá: Virus tác dụng trực tiếp lên các tế bào đường

tiêu hoá (récepteurs ACE 2 trên mặt các tế bào entérocytes), gây ra tình

trạng ói mửa, đi cầu chẩy, nhiễm trùng đường ruột...

5.Tụy tạng (Pancréas): Coronavirus gây nhiễm trùng và phá huỷ các

tế bào của các îlots de Langerhans, gây ra tình trạng Diabete type 1.

Vì những cơ chế sinh bệnh trên, cơ bản là tình trạng nhiễm trùng

nặng, các nhà khoa học đã tìm những dược phẩm chống lại những hiện

tượng nhiễm trùng đó.


III. Nhắc lại các giai đoạn cơ bản trong việc tìm kiếm một vaccin

có giá trị khoa học.

Để có một phương pháp thật khoa học, việc tìm kiếm vaccin, sau

khi đã trải qua các thử nghiệm tiền lâm sàng (pré-clinique) trên súc

vật, trên boîte de Pétri, trong ống nghiệm... Các thử nghiệm lâm sàng

(clinique) nghĩa là trên con người, phải qua 4 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Mục đích để xem vaccin đó có được an toàn không?

Vaccin đó có tạo ra được phản ứng miễn dịch trên một số ít người

không? Thường là vài chục người (20-30 người) ở giai đoạn này.

Giai đoạn 2: Mục đích cũng để nghiên cứu hiệu ứng của vaccin trên

một số người nhiều hơn, ít nhất vài trăm người, đồng thời xác định việc

an toàn của vaccin, công trình còn nghiên cứu ở liều lượng nào của vac-

cin và trong thời gian bao lâu có tác dụng tốt nhất.


Giai đoạn 3: Là giai đoạn quan trọng nhất, để đánh giá chắc chắn sự

an toàn và hiệu quả miễn dịch tốt nhất. Đối tượng để theo dõi kết quả

phải cần ít nhất trên 10.000 người (trung bình khoảng 30.000 người).

Phương thức nghiên cứu phải theo đúng kế hoạch kinh điển, không

có việc chọn lựa bệnh nhân để chích thuốc thật, và nhóm bệnh nhân

được chích thuốc giả (việc lấy bệnh hoàn toàn ngẫu nhiên (aléatoire)

qua máy điện toán

Thời gian theo dõi thường kéo dài từ 1 tới 5 năm.

Trong quá khứ có nhiều vaccin đã cần tới cả chục năm, vài thí dụ

điển hình: vaccin chống Zona: 53 năm, vaccin chống tế bào gai gây ung

thư (virus papillome humain) 25 năm, vaccin chống hepatite B: 16 năm.

Giai đoạn 4: Sau khi đã cho sản xuất và áp dụng chính thức trên thị

trường, phải theo dõi một thời gian dài xem có gây ra biến chứng trầm

trọng gì không?

IV. Cập nhật những dược phẩm trong trị liệu Covid-19:

1. Dexaméthasone: Một chất kháng viêm (anti inflammatoire) có từ

năm 1960 rẻ tiền, ít tác dụng phụ được dùng để chủ trị arthrite, bệnh da,

suyễn... có tác dụng rất tốt trong hiệu quả giảm số tử vong do Covid-19.

Theo công trình nghiên cứu của Nghiên cứu gia Bs Michel Massé tại

CHUM: có thể giảm ít nhất 1/3 số tử vong đối với những bệnh nhân nặng

đã được trị với máy giúp thở.

2. Remdesivir: Thuốc được điều chế bởi công ty dược phẩm lớn GIL-

EAD, đã được dùng hiệu quả trong trận đại dịch Ebola tại Phi Châu.

Cơ chế: ngăn ngừa sự sản sinh của virus, với hiệu quả là làm giảm

thời gian nằm bệnh viện (ít nhất ngắn hơn 4 ngày).

Trong một công trình nghiên cứu, Giáo sư Amesh Adalja, nghiên cứu

gia của John Hospkin Centre for Health Security Baltimore, Hoa Kỳ,

cho biết Remdesivir chỉ hữu hiệu đối với các trường hợp thật nặng, phải

dùng máy giúp thở. Tại Arizona, BS Matthew Heinz của bệnh viện Tuc-

son cùng một ý kiến với BS Adalja.

Tại Canada, Remdesivir vừa được Santé Canada chấp thuận cho sử

dụng, bán ra thị trường với tên là VEKLURY, đây là thuốc duy nhất và đầu

tiên được Santé Canada chấp thuận.

Tuy nhiên, điểm yếu là thuốc quá đắt, 390 Mỹ kim một lọ, 5 ngày,

trị liệu trung bình 2,340 Mỹ kim, vì vậy đây không phải là thứ thuốc để

dùng cho một đại dịch (Pandemie) (phê bình của BS Michel Massé). Một

tin mới nhất vừa được thông báo chính thức bởi viện bào chế GILEAD

SCIENCES (vào cuối tháng 8 năm2020) kết quả trị liệu Covid-19 bằng

Remdesivir không đạt được mục đích yêu cầu! Vì vậy Remdesivir không

phải là thần dược cho bệnh Covid-19 mặc dầu rất đắt tiền.

3. Hydroxychloroquine: Đây là loại thuốc đã được tranh cãi rất nhiều,

thuốc đã có từ hơn 60 năm nay, các thầy thuốc ngần ngại là tác dụng

phụ trên nhịp tim. Tuy nhiên trong việc trị liệu các bệnh thấp khớp (rhu-

matisme), thuốc được dùng tương đối an toàn. Về việc trị liệu Covid-19,

thuốc đã được Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, Tổng thống Brazil và

Ấn Độ (với số người chết vì Covid-19 rất cao) đã hô hào dùng Hydroxy

chloroquine để chữa trị Covid-19. Việc chống đối giữa đảng Dân Chủ và

Cộng Hoà càng làm cuộc tuyên truyền chống đối nhau dữ dội. Tuy nhiên

gần đây, Thống đốc Tiểu bang Minnesota Tim Walz (Dân chủ) vì những

kết quả khả quan trong việc chữa trị Covid-19 tại bệnh viện Henry Ford

tại Michigan trên 2,540 người cho kết quả tốt, nên đã ra luật cho phép

dùng Hydroxychloroquine trong việc chữa trị Covid-19. Thuốc giá rẻ, chỉ

10 Mỹ kim cho 8 viên. Bác sĩ Harvey A. Risch, Giáo sư Dịch tễ học của Đại

học Y khoa Yale cũng hết sức ủng hộ việc dùng Hydroxychloroquine.

4. Cochicine: Một loại anti inflamatoire, đã được dùng từ lâu, rẻ tiền,

công trình nghiên cứu Colcorona điều khiển bởi BS Jean Claude Tardif

tại Montreal sử dụng Colchicine trong việc chữa trị Covid-19. Hiện tại đã

được 6000 người tình nguyện. Nay chỉ còn thiếu 1200 ứng viên ở ngoài

Quebec, sẽ kiếm tại Nam Phi, Nam Mỹ, Hoa Kỳ. Kết quả cuối cùng chưa

được công bố.

5. Sử dụng huyết tương (Plasma). Nguyên tắc truyền plasma của

người vừa khỏi bệnh Covid-19 vào người bị bệnh cũng đã cho kết quả

tương đối khích lệ (38% kết quả tốt). Phương pháp này đã được áp dụng

tại Áo, Cuba, Trung quốc và Hoa Kỳ. Mới đây, tại Montreal, bệnh viện

Maisonnueuve-Rosemont, Bv General Juif cũng đã áp dụng phương

pháp này, Bs Karl Weiss Trưởng Khoa bệnh Truyền nhiễm Bv General

Juif đã tuyên bố kết quả khả quan vào giữa tháng 8 năm 2020.

6. Vitamine D. Các công trình của Ý cho thấy hơn 3⁄4 số bệnh nhân

bị Covid-19 với hội chứng suy hô hấp cấp tính được phát hiện là thiếu

Vitamin D đã dẫn tới tử vong. Vitamin D ngoài việc tạo xương còn là một

phân tử (molécule) mạnh mẽ trên 200 genes khác nhau, liên quan tới

việc sinh tồn và phát triển các yếu tố miễn dịch.

V. Cuộc chạy đua điều chế vaccin:

Nói chung các nhà khoa học vẫn tin tưởng vào các vaccins sẽ giúp

cho việc phòng chống các căn bệnh truyền nhiễm là tốt nhất. Nên trên

toàn cầu, người người đang ngóng chờ một vaccin thật hiệu quả thì tình

trạng đại dịch mới có thể lui vào bóng tối.

Theo BS Richard Béliveau, hiện tại trên toàn cầu có chừng 166 loại

vaccin đang được thử nghiệm, 142 loại đang ở giai đoạn tiền lâm sàng,

24 loại ở giai đoạn lâm sàng. Tại Âu Châu: 51 thử nghiệm, Hoa Kỷ: 29 thử

nghiệm, tại Canada: 10 loại.

Sau đây là những vaccin nổi bật nhất tại cá quốc gia: Hoa Kỳ (2), Anh

quốc (1), úc châu (1), Trung quốc (1), Nga (1), Canada (1).

Tại Hoa Kỳ: 2 loại vaccin, - một do Moderna Inc. (tại Cambridge,

Massachusetts) phối hợp với Viện Dị Ứng và bệnh Truyền nhiễm Quốc

gia thuộc Viện Y tế Quốc gia (National Institute of Health) - một do Viện

Bào chế lớn PFIZER phối hợp với công ty BioNTech của Đức.

Hai loại vaccin này thuộc loại mRNA (mRNA-1273), điều chế bằng

cách lấy một khúc nhỏ của RNA chích vào cơ thể con người, để thúc

đẩy các tế bào của con người tạo ra một loại Proteine, loại protein này

sẽ kích thích hệ thống miễn dịch, giúp họ có thể chống lại virus nếu họ

bị nhiễm.

Mỗi loại đã được thử nghiệm vào giai đoạn 3, với trên 30.000 tình

nguyện cho mỗi loại vaccin cho mỗi công ty. Theo thông báo: PFIZER

đã được hỗ trợ 2 tỷ đô la để điều chế 600 triệu liều vaccin, trong đó 100

triệu dự trù cuối năm nay.

Tại Anh quốc: Vaccin chAdOx1n CoV-19 do Đại học Oxford phối hợp

với đại công ty dược phẩm ASTRA ZÉNÉCA. Theo báo Lancet vào đầu

tháng 7 năm 2020, những thử nghiệm thuốc vaccin này đã qua giai

đoạn 1 và 2: đã chích cho 1077 người tình nguyện và thấy đã có hiệu quả

trên việc tạo kháng thể (anticorps) và kích động các tế bào đã chết.

Chúng ta còn chờ xem giai đoạn 3 của việc thử nghiệm vaccin này. Bộ

trưởng Y tế Anh quốc Matt Haricock tuyên bố có thể bắt đầu vào dịp

Giáng sinh cuối năm nay với lượng sản xuất dự trù 2 tỷ liều vaccin sau

khi giai đoạn 3 hoàn tất.

Tại Trung quốc: Vaccin Ad5-nCoV do hang bào chế Cansino Biogies

tại Wuhan nghiên cứu. Trung quốc cũng vừa công bố đã cho vaccin này

bắt đầu thử nghiệm ở giai đoạn 3, sử dụng quân nhân làm đối tượng

nghiên cứu (trên báo Lancet vào tuần lễ 20/07/2020). Nhưng theo các

tạp chí khoa học trên thế giới: Trung quốc đã không cho biết trình tự

các thử nghiệm ra sao, không minh bạch như các vaccin của Hoa Kỳ

và Anh Quốc.

Tại Úc châu: Đại học Queensland tại Úc cũng vừa bắt đầu nghiên

cứu một vaccin mới ở giai đoạn 1 vào tháng 7 năm 2020 vừa qua, phải

chờ ít nhất 1 năm mới qua được giai đoạn 3.

Tại Canada: Công ty Dược phẩm Medicago của Quebec là công ty ở

Canada nghiên cứu vaccin chống Covid-19, từ ngày 18-7-2020 là ngày

bắt đầu chích cho 180 người tình nguyện của giai đoạn 1. Các nhà nghiên

cứu của Viện Bào chế này cũng tuyên bố rõ ràng là việc thử nghiệm

đang ở giai đoạn xác định xem có những phản ứng xấu gì trên bệnh

nhân không, chứ chưa tới giai đoạn xác định vấn đề hiệu quả của vaccin.

Tuy nhiên Medicago cũng dự tính nếu qua đầy đủ các giai đoạn, Viện

Bào chế sẽ sản xuất 100 triệu liều vaccins vào cuối năm 2021.

Tại Nga: Sở dĩ chúng tôi đặt sau cùng vì có nhiều điều muốn nói!

Vaccin SputnikV. Ngày 11 tháng 8 năm 2020, Tổng thống Nga Vladimir

Putin công bố với báo chí, Nga đã chấp thuận cho sử dụng một loai

vaccin do chính họ nghiên cứu vào chế tại Trung tâm Nghiên cứu Dịch

tễ học và Sinh học Gamaleya ở Moscow. Putin nói: “Đây là vaccin chống

Covid-19 được sản xuất đầu tiên trên thế giới.

Tại sao lấy tên là Sputnik V? V là vaccin, Sputnik là tên của vệ tinh

Nga đầu tiên phóng lên không gian năm 1957, trước cả vệ tinh đầu tiên

Explorer I của Hoa Kỳ. Đây là một sự tranh giành ảnh hưởng mục đích

là để đánh dấu sự dẫn đầu vào khoa học không gian của Nga. Năm 1957

cũng là năm “Vật lý địa cầu quốc tế”. Nhưng cộng đồng khoa học thế

giới đã hết sức phê bình vệ tinh Sputnik vì đó chỉ là một cục tròn kim

loại có vài cái râu ăng-ten được bắn lên, chỉ chạy trên không gian có 22

ngày rồi bị cháy ra tro trên bầu khí quyển, không một mảnh vụn nào trở

về địa cầu.

Sự sáng chế vệ tinh Sputnik cũng giống như vaccin Sputnik V, chỉ

cần có trong vài tháng trời, người ta chỉ biết là vaccin này là loại mRNA,

sử dụng các virus của bệnh nhân bị cảm mạo thông thường (adeno-

virus) đã được làm suy yếu và được cải biến để cung cấp vật liệu di

truyền gene cho các protein lấy từ coronavirus.

Sau khi chích vào cơ thể, con người có thể tạo ra phản ứng miễn

dịch chống lại coronavirus. Việc thử nghiệm này chỉ qua giai đoạn 1 và 2

với 38 tình nguyện viên, Giai đoạn 3 của nghiên cứu chưa bao giờ được

công bố! Thật là trái với các nguyên tắc cơ bản của việc nghiên cứu lâm

sàng. Tuy vậy Viện Gamelya vẫn tuyên bố: vaccin Sputnik V có thể tạo

nên kháng thể rất mạnh và các phản ứng miễn dịch hiệu lực tại các tế

bào để chống SARS-CoV2, và hiện tại không có một tình nguyện viên

nào bị nhiễm Covid-19!

Theo Kirill Dmitriev, Tổng Giám đốc cơ quan Bảo trợ RDIF thì công

trình đã bắt đầu cho kế hoạch chích trên 2000 người Nga và một số

nước Trung Đông (Tiểu vương quốc Ả rập, Ba Tây, Phi Luật Tân, Arabia

Saudi...)

Viện Gamelya tuyên bố đồng thời với Tổng thống Putin về sự an toàn

và hiệu quả của vaccin này. Để dẫn chứng, Putin tuyên bố “chính con

gái ông (Mariya Vorm Tsova) là bác sĩ chuyên khoa nội tiết học – endo-

crinologist- cũng đã được chích vaccin Sputnik V và thấy rất khỏe và

rất an toàn”.

Nga dự trù tung ra trên thị trường vaccin Sputnik V bắt đầu từ tháng

9 năm 2020 tới tháng 1 năm 2021, mỗi tháng 5 triệu liều. Giá rất bình

dân: 10 Mỹ kim cho 2 liều. Mại dzô! Mại dzô!

Quan điểm và phê bình khắp nơi trong cộng đồng khoa học thế giới

về vaccin Sputnik V:

Tại nước Nga: Theo tờ Moscow Time ngày 14 tháng 8 năm 2020

với cuộc thăm dò 3000 chuyên gia y tế trong nước đã đưa ra ý kiến:

“Sputnik V là chuyện có thật nhưng khó tin”!

Hiệp Hội các Tổ chức nghiên cứu lâm sàng ở Nga (Association of

Clincal Research Organisations) cũng ra tuyên bố cho rằng bước đi của

Nga là một vi phạm luật pháp Nga, các nguyên lý cơ bản nghiên cứu

lâm sàng, vi phạm đến các điều lệ quốc tế liên quan tới việc nghiên cứu

vaccin...”

Theo nguyên tắc việc thử nghiêm lâm sàng phải qua 3 giai đoạn như

chúng tôi đã trình bày ở trên. Phải cần ít nhất trên 10.000 tình nguyện

viên.

Các nhà khoa học gia trên thế giới đã đánh giá: “Nga đã đốt giai

đoạn (bypass) để sản xuất một vaccin không theo đúng nguyên tắc cơ

bản về sự AN TOÀN, HIỆU QUẢ và LIỀU LƯỢNG bảo đảm.”

Bác sĩ Anthony Fauci, Viện Trưởng Viện Quốc gia các bệnh truyền

nhiễm Hoa Kỳ đã tuyên bố về vaccin Sputnik V của Nga: “Thật sự tôi đặt

rất nhiều nghi ngờ những điều gì họ đã làm”

Ngược lại dòng lịch sử của Nga trên phương diện phát minh khoa

học, từ vệ tinh Sputnik cho tới vaccin Sputnik V, bệnh “nổ” vẫn là căn

bệnh cơ bản của các xứ cộng sản, lúc nào các nghi vấn cũng phải đặt

ra và luôn luôn với chủ điểm “Hồng hơn chuyên!!!”

VI. THAY LỜI KẾT:

Đã hơn nửa năm qua, toàn cầu đã choáng váng, thất cơ lỡ vận, về


một trận chiến không súng đạn mà chỉ do một con virus Tầu SARS-

CoV-2 ghê rợn gây ra.

Bao nhiêu chính quyền gần như bị lung lay, bao nhiêu ngân sách đã

tuôn xuống biển cả chỉ với mụch đích tìm cách chống trả cơn đại dịch

Covid-19 này.

Tất cả những bộ óc của các nhà khoa học nổi tiếng, đại tài, đã

ngày đêm tìm kiếm căn nguyên, hằng ngày, hằng giờ, một mặt xả thân

cứu vớt các bệnh nhân khỏi móng vuốt tử thần, một mặt tìm kiếm các

phương cách, thuốc men, vaccin chống đỡ...

Cho tới ngày nay, như đã trình bày ở trên, tuy đã có một số tiến bộ

trong việc chẩn đoán, chữa trị và phòng ngừa đại dịch Covid-19, tuy

nhiên bao nhiêu tiền bạc đã đổ ra để tìm kiếm một thần dược, một

vaccin mà vẫn chưa đi tới đích 100%.

Nhưng với sự thi đua của các khoa học gia trên thế giới, với các ngân

sách khổng lồ, vấn đề tìm kiếm một vaccin có giá trị tuyệt hảo vẫn chỉ là

vấn đề thời gian: 6 tháng? 1 năm ? hay hơn nữa?

Khi nào có một vaccin thật tốt thì lúc đó cơn Đại Dịch chắc chắn sẽ

đi vào quá khứ như một nghiên cứu gần đây đăng trên tờ Lancet tháng

8 năm 2020: cho thấy đó là cách duy nhất để chấm dứt tình trạng lệnh

cấm túc (lock down)

Người viết hy vọng phần nào đã sơ tóm những đường nét chính trên

những thành quả khoa học hiện tại để chúng ta suy gẫm.

Đặng Phú Ân


Tài liệu tham khảo:

1) Covid-19 Resource Centre – The Lancet

https://thelancet.com/coronavirus. 2020-08-24.

2) Medical journal findings of Hydroxy cloroquine.

https://globalnews.ca/.../lancet hydroxy cloroquine-conoravirus study.

3) New England Journal 22.05.2020

Remdesivir for the treatment of Covid-19 Preliminary report (J.H Brijel and others.

4) JAMA June 2020.

Development and Licensure of Vaccines to prevent COVID-19.

Uwaring regulatory Safeguards for COVID-19 vaccines.

5) NEJM. July 14 2020. An mRNA vaccine against SARS-CoV-2 Preliminary

Reports J.A Jackson and others

6) NEJ. July 17 2020. Dexamethasone in Hospitalized Patients with COVID-19.

Preliminary Report

7) Siteweb: Quebec.ca/coronavirus – Canada.ca/coronavirus

8) WHO: Update on COVID-19

9) https://soha-vn/gs-nguyen-van-tuan

10) https://wwwfda.gov/media/102-332/download

11) https://www.npr.org/.../

12) Centres for Disease control and Prevention in USA. Coronavirus Disease. 

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire