bằng kỹ thuật Heimlich
Nghẹn xảy ra khi có một vật lạ mắc lại ở cổ họng hoặc khí quản, làm tắc nghẽn dòng không khí lưu thông. Vì nghẹn làm giảm lượng ôxy lên não và có thể nguy hiểm đến tính mạng nên cấp cứu nghẹn nên được thực hiện càng sớm càng tốt.
Ở người lớn, nghẹn thường xảy ra do nuốt phải các miếng thức ăn, còn ở trẻ nhỏ thường là do nuốt phải các vật nhỏ. Dấu hiệu của việc bị nghẹn là việc dùng tay ôm cổ họng. Nếu nạn nhân không đưa ra được các dấu hiệu, hãy tìm các biểu hiện như:
Không thể nói chuyện
Khó thở hoặc thở khò khè
Không ho được
Da, môi và móng tím tái
Mất ý thức
Hội Chữ thập đỏ khuyến nghị cách cấp cứu “5-5” đối với các nạn nhân bị nghẹn:
Vỗ vào lưng 5 lần: Đầu tiên, dùng lòng bàn tay vỗ vào lưng của nạn nhân 5 lần (vùng giữa hai xương bả vai).
Ấn mạnh vào bụng 5 lần (còn gọi là liệu pháp Hem-lich)
Thực hiện luân phiên việc vỗ lưng và ấn mạnh cho đến khi vật lạ rơi ra.
Hiệp hội tim mạch Mỹ không hướng dẫn kỹ thuật vỗ lưng mà chỉ hướng dẫn kỹ thuật ấn bụng. Bạn có thể không vỗ lưng nếu bạn chưa được học.
Cả 2 cách đều có thể được áp dụng.
Để thực hiện nghiệm pháp Hem-lich cho người khác:
Đứng phía sau nạn nhân:
Dùng tay ôm lấy phần eo của nạn nhân, cho nạn nhân hơi cúi người về phía trước.
Nắm một tay lại và đặt nắm tay lên phần trên rốn của nạn nhân.
Dùng tay còn lại ôm lấy bàn tay đang nắm và ấn thật nhanh, mạnh vào bụng nạn nhân theo chiều hướng lên trên.
Nếu cần thiết, thực hiện thao tác này 5 lần.
Nếu vật lạ chưa rơi ra, tiếp tục lặp lại việc sơ cứu “5-5”
Nếu bạn là người duy nhất có thể cứu nạn nhân khi đó, hãy thực hiện việc vỗ lưng và ấn bụng trước khi gọi cấp cứu. Nếu những người khác cũng có mặt, yêu cầu người đó gọi cấp cứu trong khi bạn đang sơ cứu cho nạn nhân.
Nếu nạn nhân bất tỉnh, thực hiện cấp cứu hồi sức tim phổi (CPR) bằng việc ấn mạnh vào ngực và làm thông thoáng đường thở.
Tự thực hiện liệu pháp Hem-lich cho bản thân mình
Đầu tiên, khi bạn bị nghẹn và không có ai ở xung quanh, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.
Tiếp theo, vì bạn không thể tự vỗ lưng cho mình được, bạn vẫn có thể tự thực hiện việc ấn bụng để loại bỏ vật lạ.
Đặt nắm tay phía trên rốn của mình
Dùng tay còn lại nắm chặt lấy bàn tay đang đặt ở rốn và cúi người lên một chỗ dựa cứng- như bàn hoặc ghế
Ấn nắm tay của bạn vào bên trong, hướng lên trên.
Để làm thoáng đường thở của phụ nữ mang thai hoặc người béo phì
Đặt tay của bạn cao hơn một chút so với vị trí của nghiệm pháp Hem-lich thông thường, tại xương ức, ngay phía trên xương sườn thấp nhất.
Thực hiện như liệu pháp Hem-lich thông thường, ấn nhanh, mạnh vào ngực
Lặp lại quy trình nếu như thức ăn hoặc vật lạ không rơi ra ngoài hoặc nạn nhân vẫn bất tỉnh.
Làm thoáng đường thở của người bất tỉnh
Đặt nạn nhân nằm ngửa trên sàn
Làm thoáng đường thở: Nếu vật lạ mắc ở phía sau vòm họng hoặc mắc ở vị trí cao tại vòm họng (mà có thể quan sát được), dùng ngón tay đưa vào trong miệng và lôi vật lạ ra. Hết sức cẩn thận để không làm cho vật lạ mắc vào họng sâu hơn (việc này dễ xảy ra ở trẻ nhỏ).
Thực hiện hồi sức tim phổi (CPR) nếu vật lạ vẫn mắc lại và nạn nhân không phản ứng sau khi bạn thực hiện những thao tác trên. Việc ấn mạnh vào ngực trong khi cấp cứu CPR có thể làm vật lạ mắc kẹt lại. Thường xuyên kiểm tra miệng của nạn nhân.
Sơ cứu với trẻ dưới 1 tuổi
Ngồi xuống, đặt tay bạn lên đùi và đặt trẻ nằm cúi mặt trên cánh tay (đang đặt trên đùi) của bạn
Vỗ vào lưng trẻ 5 lần thật nhẹ nhàng, nhưng phải đủ mạnh. Trọng lực và việc vỗ lưng có thể làm vật ra rơi ra.
Nếu không hiệu quả, đặt trẻ nằm ngửa trên cánh tay sao cho phần đầu thấp hơn phần thân. Dùng 2 ngón tay đặt vào giữa xương ức của trẻ và ấn mạnh vào ngực 5 lần.
Lặp lại quy trình vỗ lưng và ấn ngực nếu trẻ không thở trở lại. Gọi cấp cứu ngay.
Thực hiện hồi sức tim phổi CPR với trẻ nhỏ nếu trẻ vẫn không thở sau khi làm các thao tác trên.
Nếu trẻ lớn hơn 1 tuổi, chỉ cần thực hiện liệu pháp Hem-lich và kỹ thuật "5-5" như hướng dẫn ở trên.